Dopwijk – de transformatie van Hoorn 80 – voor en door bewoners
RedesignCity gaat over stadsontwikkeling, planvorming en de opwaardering van wijken met een bijzondere relatie tussen de natuur en de gebouwde omgeving. Op zich niet zo heel vreemd vanuit een persoonlijke liefde voor natuur en architectuur, de gebouwde omgeving en biophilic design. Een ontwerp-stroming waarbij de invloed van natuur en natuurlijke vormen en structuren als belangrijk worden gezien voor het welbevinden en welzijn van de mens.
Daar waar Biophilic design een aantal jaren geleden onstond als interieur ontwerp (een mooi voorbeeld daarvan dichtbij is de binnentuin in het Oogcentrum Hoordholland in Heerhugowaard), zien we nu de verschuiving van een nieuwe, bovenmatige rol van natuur in de architectuur en in de stedenbouw.
Voorbeelden in Nederland worden op dit moment gebouwd in Amsterdam (Valley, door MVRDV), in Utrecht (Wonderwoods, door Stefano Boeri Architetti), in Barendrecht (Natuurgoed Ziedewij, Orga Architects) en o.a. voor Co Housing op het Centrumeiland Amsterdam (Natrufied Architecture)
Met name de laatste jaren zie je binnen de architectuur deze verschuiving naar deze combinatie van Natuur en Architectuur, waarbij de natuur een integraal onderdeel wordt van een ontwerp. Een voortreffelijk voorbeeld hiervan is het ontwerp van een skihelling en trimbaan op de vuilverbranding in Kopenhagen door BIG architecten (Bjarke Ingels Group). Een perfecte combinatie van natuur in de vorm van een park en skihelling plus een klimmuur op een vuilverbranding.
Sinds afgelopen december schilder ik en gefascineerd door deze combi – ook in beeldende zin – was dit voor mij een eerste uitdaging om te gaan schilderen, gevolgd door de High Line in NYC met de beplanting van Piet Oudolf, een vergelijkbare combinatie van natuur en architectuur.
Mij verdiepend in de geschiedenis van de highline en het verschil in de beelden tussen de foto’s uit het boek van Piet Oudolf en de werkelijkheid viel mij een aantal zaken op: Als eerste het grote succes van het project. Opgezet door liefhebbers die zich hard maakte voor het behoud van de lijn en die zich verenigd hebben. Uitwerking van de plannen door creatievelingen en de stad NYC die het project adopteerde. Het project is zo succesvol dat de wijk binnen 20 jaar is omgetoverd van een achterstandswijk met veel industrie en vervallen pakhuizen naar een trendy yuppen wijk waar belangrijke architecten nu hun bouwwerken aan het realiseren zijn. Frank Gehry, Zaha Hadid, Heatherwick studio, en zelfs op de plek in mijn schilderij voor het DEA building verrijst het XI gebouw van Bjarke Ingels (BIG)!! Zo leek de cirkel rond.
In mijn zoektocht naar een vervolg (schilder) opdracht met natuur en bestaande bebouwing ben ik zeer dicht bij huis uitgekomen met een plan voor redesign van Hoorn 80 naar een woonwijk. Hoe kan het dat de mooiste locatie voor een nieuwe woonwijk bij Hoorn wordt ingenomen door een verpaupert industrieterrein? Er vindt wel wat vernieuwing plaats, maar de overstap naar woonbestemming durft men (nog) niet te maken.
De afgelopen weken heb ik mij verdiept in de ligging, de inrichting, de bewoners en de geschiedenis.
De omvorming tot een woon werkgebied heeft zijn beperkingen maar vooral geweldige mogelijkheden. Op een perfecte manier is een langzame overgang naar een woonbestemming mogelijk zonder dat alle bestaande bedrijven moeten worden verplaatst of uitgekocht. Er kan een perfecte match gemaakt worden tussen duurzaam weken en wonen. Een belangrijk deel van de bebouwing is herbruikbaar. Een aantal ervan zal ik hieronder opsommen.
)* Mogelijk is er voor de vlees industrie geen plaats meer en moet die uitgekocht worden.
Mijn grootste beperking leek het grootte aantal distributiecentra van Deen. Deze nemen een groot deel van H80 in en hebben veel verkeerbewegingen van vrachtauto’s. Mijn beeld was – tot gisteren – om vooral het achterste gedeelte van H80 te transformeren naar wonen en de Deen gebouwen bereikbaar te houden. Maar … gisteren was het 16 februari en kondigde Deen plotseling aan om al hun supermarkten te verkopen. Dit heeft waarschijnlijk grote gevolgen voor de distributiecentra die hiermee mogelijk leeg komen te staan.
Een paar ideeën op een rij:
- Huidige leegstand wordt snel herbestemt als woonlocatie. In te vullen door individuen of gemeenschappen
- Uitgangspunt is dat alle huidige natuur – lees alle bomen, behouden blijven.
- Uitgangspunt is dat alle bedrijven (op een paar na)* kunnen blijven of hun pand / perceel meer waard zien worden omdat het her bestemd kan worden als woonlocatie.
- Uitgangspunt is dat zoveel mogelijk bestaande gebouwen hergebruikt worden (redesign)
- Uitgangspunt is dat alle ontwikkeling vanuit H80 ondernemers gerealiseerd wordt. Bouwmaterialen van Pontmeijer, Laswerk door de metaalbedrijven, overkappingen van Akuflex Aluminium etc.
- Er komt een High Level Design / hoofdstructuur ontwerp en groeimodel (voor bijvoorbeeld 15-20 jaar)
- Wonen concentreert zich aan de rand van het Markermeer en oostkant met uitzicht op de wijlanden en in de hoek bij buurtschap Munnickaij is ruimte voor tiny houses
- Daarnaast vindt transformatie plaats van bedrijfspand naar woonlocatie of bijvoorbeeld een hal voor Padel of Tennis of andere toevoeging aan de opbouw van de wijk
- Er is ruimte om bestaande bedrijven te behouden (inclusief bereikbaarheid) – voorin blijft voorlopig (lichte) (groene) industrie.
- Hoofdroutes aan de zuidkant worden groen en alleen voor voet, step en fiets.
- Er komt een met zonnepanelen overdekt fietspad (The Candy High Line) door de wijk op dijk hoogte en verbind parkeergarage / deel auto met wonen.
- Toegang tot wonen en werken aan de zuidkant is met de auto alleen tot aan één van de omgebouwde parkeer loodsen en daarna per voet, step (lokaal toegestaan in de wijk) en (bak)fiets tot aan het bedrijfspand of de woning. Stepjes zijn van de wijk.
- De centrale weg (kernweg-zuid) wordt een park, van de Diodeweg blijft alleen voor het voorste deel open en bedient ook de Kernweg west, de Anodeweg blijft open en bedient de achterste zone en de parkeergarage voor bewoners in één van de loodsen aan de oostkant van de Kernweg.
En dan zomaar wat namen en voorbeelden: De dropfabriek van ICC kan blijven en geeft zijn naam aan de wijk Dropwijk. De distillery de Hoorn aan het einde blijft en opent een cafe, de Volvo garage wordt een school – gelegen aan het centrale Cornelis Deen plein als start van het Deen Park.